sobota, 30 stycznia 2016

Maria Karmiąca - Galaktotrofusa


Przedstawienie Matki Bożej karmiącej piersią Jezusa Chrystusa zwane jest inaczej Galaktotrofusa (gr. Karmiąca mlekiem). Wizerunek ten jest znany w ikonografii chrześcijańskiej od III w n.e.  Na stronę formalną bardzo oddziałała staroegipska kultura i przedstawienia Izis karmiącej Horusa. Chrześcijaństwo zaadoptowało ten motyw nadając mu nową ideę łączącą się z Ewangelią św. Łukasza: "Błogosławione [...] piersi, które ssałeś" (Łk 11,27).  Motyw rozwinął się w sztuce bizantyjskiej, następnie był kontynuowany na wschodzie Europy, apogeum osiągając w sztuce XVII Rusi.
W baroku przedstawienie urozmaicone często zostaje przez motyw kwiatów i owadów, mający symboliczne znaczenie.


Maria ubrana jest w granatowy himation ozdobiony motywem stokrotek. Granat jest odniesieniem do Niepokalanego Poczęcia Marii, tę tajemnicę podkreśla symbol kwiatów odnoszący się do cech charakteru Matki Bożej. Stokrotka oznacza prostotę, oddanie a zarazem piękno jakie sobą reprezentowała Maria. Czerwony chiton symbolizuje młodość, miłość, ale jednocześnie Mękę czekającą jej Syna.
W lewym dolnym rogu pojawia się konwalia majowa, której kwiaty symbolizują krople mleka. Ludowa nazwa, Łzy Naszej Pani, mówi o cierpieniu związanym z przelaną przez Chrystusa krwią na krzyżu. Powiązanie mleka i krwi jako dwóch życiodajnych substancji, już w średniowieczu było często spotykane. Konwalia jako symbol cierpienia i mleka przypomina widzowi o cierpieniu Zbawiciela.



Dzieciątko pokazane jest w naturalnej pozie, otoczone czułą opieką Marii, owinięte w białą dziecięcą pieluszkę z zapałem oddaje się jedzeniu. Z ufnością przytula się do Matki.
Głowę Jezusa i Marii otaczają złocone nimby.
Modelunek karnacji jest stonowany, zachowany w ciepłej tonacji, pojawiają się dwiżki, czyli białe akcenty światła, które mówią o zanurzeniu postaci w Bogu, to On ich oświetla swoim blaskiem. Twarz Marii jest skupiona, wpatrzona w dal, zmartwiona losem jaki czeka jej Syna. Jednocześnie uśmiecha się delikatnie, zawierzając Bogu przyszłość. Otacza Jezusa swoją opieką i czułością, wzrokiem przepełnionym miłością obejmując każdego człowieka.
Ikona podpisana jest greckimi monogramami imienia Marii - Matki Boga (MP OV), oraz Zbawiciela - Jezusa Chrystusa (IC XC).


4 komentarze: